Dit onderzoek verzamelt informatie over de situatie van seksuele en genderminderheden in Venezuela.
Dit document is een update van de COI Focus seksuele minderheden en transgenders van 22 april 2022 en verzamelt informatie over een verslagperiode van vijf jaar. Cedoca heeft het onderzoek afgesloten op 15 december 2023.
De terminologie waarmee seksuele en genderminderheden zichzelf benoemen en benoemd worden, kan per bron verschillen. Cedoca neemt in dit document, in de mate van het mogelijke, de terminologie van de bron over. De geraadpleegde bronnen gebruiken de volgende begrippen en afkortingen: LGBT (lesbian, gay, bisexual, and transgender) en LGBTIQ/+ (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender, Intersex, and Queer).
De begrippen “homoseksualiteit” en/of “homoseksuelen” komen nergens aan bod in de Venezolaanse (straf)wetgeving. Homoseksuele handelingen zijn niet strafbaar in het land en in de geraadpleegde bronnen wordt ook nergens melding gemaakt van eventuele gerechtelijke en/of politionele vervolging van seksuele minderheden of transgenders omwille van hun seksuele geaardheid en/of omwille van hun genderidentiteit. Met de afschaffing in februari 2023 van artikel 565 uit de militaire strafwet wordt homoseksualiteit in Venezuela volledig gedecriminaliseerd.
Op andere vlakken wordt evenwel geen vooruitgang geboekt. Koppels van hetzelfde geslacht kunnen niet trouwen met elkaar en transgenders kunnen hun identiteitsgegevens nog steeds niet laten wijzigen in functie van hun genderidentiteit. De toenemende invloed van de evangelische kerken op de regeringspartij speelt hierbij ook een rol. Met het oog op de nakende presidentsverkiezingen van 2024 lijkt het erop dat de regeringspartij zich wil verzekeren van de steun van deze opkomende kerken.
Volgens de geconsulteerde bronnen kunnen seksuele minderheden en transgenders wel aangifte doen van discriminatie of andere misstanden tegen hen maar bestaat er geen systeem binnen de advocatuur of het Openbaar Ministerie om dergelijke aangiftes adequaat te behandelen. Als je de juiste mensen kent of genoeg geld hebt om een goede advocaat te betalen is de kans groter dat je aangifte in behandeling genomen wordt. Verschillende bronnen wijzen er ook op dat het vertrouwen in de Venezolaanse rechtsstaat zeer laag is en dat hierdoor personen uit de LGBT-gemeenschap veelal geen aangifte doen van discriminatie of agressie tegen hen. Seksuele minderheden en transgenders durven ook vaak geen klacht indienen uit angst gestigmatiseerd te worden. Er zijn ook gevallen van discriminatie, verbaal geweld, spot, afpersing en mishandeling door de autoriteiten.
In de Venezolaanse maatschappij is homofobie, transfobie en machismo nog steeds aanwezig. Daarnaast is Venezuela een van de gewelddadigste landen van Latijns-Amerika. Er zijn weinig betrouwbare cijfers over geweld ten aanzien van seksuele minderheden in Venezuela beschikbaar. Ngo’s maken melding van geweldsincidenten tegen seksuele minderheden en transgenders. Vooral transgenders zijn hierbij een doelwit. De organisatie Transrespect registreert tussen 1 oktober 2022 en 30 September 2023 drie moorden op transgenders. Ook discriminatie in de openbare ruimte, op het werk en in de gezondheidszorg worden door de geraadpleegde bronnen aangehaald. De kandidatuur van advocate, transgender en voormalig parlementslid, Tamara Adrián, voor de presidentiële voorverkiezingen georganiseerd door de oppositie in oktober 2023, wordt door activisten en belangenorganisaties wel beschouwd als een zeer belangrijke stap naar een meer inclusieve samenleving.
De huidige politieke, economische en humanitaire crisis waaronder Venezuela vandaag gebukt gaat, heeft eveneens een grote invloed op de situatie van seksuele minderheden en transgenders. Zo zijn veel van de organisaties die opkomen voor hun rechten gesloten door geldgebrek en activisten die naar het buitenland zijn gevlucht. Er heerst een ernstige crisis in de gezondheidszorg waardoor antiretrovirale middelen voor met hiv-besmette personen nauwelijks beschikbaar zijn en hormoonbehandelingen evenmin. Zowel de politici langs de kant van de regering als deze behorende tot de oppositie hebben volgens de ngo’s en activisten geen inspanningen geleverd om de situatie van seksuele minderheden en transgenders te verbeteren. Onder invloed van de huidige crisis hebben reeds meer dan zeven miljoen Venezolanen het land verlaten, waarvan een groot deel behorende tot de seksuele minderheden en transgenders. Hun seksuele geaardheid en genderidentiteit maakt hen volgens verschillende bronnen extra kwetsbaar als migrant.
Politique de traitement
La politique définie par le commissaire général se fonde sur une analyse approfondie d’informations récentes et détaillées sur la situation générale dans le pays. Ces informations ont été recueillies de manière professionnelle auprès de diverses sources objectives, dont l’Agence de l’Union européenne pour l’asile (AUEA), le Haut-Commissariat aux réfugiés des Nations unies (HCR), des organisations internationales de défense des droits de l’homme, des organisations non gouvernementales, ainsi que la littérature spécialisée et les médias. Pour définir sa politique, le commissaire général ne se fonde donc pas exclusivement sur les COI Focus publiés sur le site du CGRA, qui ne traitent que de certains aspects particuliers de la situation du pays. Le fait qu’un COI Focus date d’un certain temps déjà ne signifie donc pas que la politique menée par le commissaire général ne soit plus d’actualité.
Pour examiner une demande d’asile, le commissaire général tient non seulement compte de la situation objective dans le pays d’origine à la date de la décision mais également de la situation individuelle et des circonstances personnelles du demandeur. Chaque demande d’asile est examinée au cas par cas. Le demandeur d’asile doit montrer de manière suffisamment concrète qu’il éprouve une crainte fondée de persécution ou court un risque réel d’atteintes graves. Il ne peut donc se contenter de renvoyer à la situation générale dans son pays mais doit également présenter des faits concrets et crédibles le concernant personnellement.
Pour ce pays, il n’y a pas une note de politique de traitement disponible sur le site Internet du CGRA.