Dit onderzoek verzamelt informatie over de situatie van seksuele minderheden in Ethiopië, in het bijzonder de situatie van homoseksuelen en lesbiennes. De verslagperiode overspant vijf jaar, van 1 januari 2019 tot 1 januari 2024. Cedoca heeft het onderzoek afgesloten op 1 mei 2024.
Cedoca voerde een factfindingmissie uit naar Ethiopië van 14 tot 24 november 2023. Deze missie is ondernomen met de financiële steun van het European Asylum, Migration and Integration Fund (AMIF).
LGBT-personen en -activisten worden geconfronteerd met haatspraak, arrestaties en detentie, bedreigingen, intimidatie en andere vormen van geweld. Bronnen geven aan dat de LGBT-gemeenschap in Ethiopië onder druk staat en verwijzen daarbij in het bijzonder naar de anti-LGBT-campagne in augustus 2023.
De regering en politieke actoren houden een dubbelzinnige houding aan tegenover de LGBT-gemeenschap. Zo uiten politieke actoren zich enerzijds negatief ten opzichte van de gemeenschap, maar ontkennen ze anderzijds het bestaan ervan. Overheidsfunctionarissen en andere publieke figuren hebben openlijk opgeroepen tot geweld tegen LGBTQIA+-personen.
Ethiopië is een zeer religieus land. De conservatieve en zeer invloedrijke orthodoxe kerk is volgens verschillende bronnen mede verantwoordelijk voor de brede afwijzing van de LGTB-gemeenschap door de samenleving in Ethiopië. In september 2019 richt een orthodoxe priester een vereniging op die actief campagne voert tegen de rechten van LGBT-personen.
Het Ethiopische Strafrecht uit 2004 stelt dat seksuele activiteiten tussen personen van hetzelfde geslacht strafbaar zijn. Er bestaat geen wetgeving die de discriminatie van de LGBTQ+-gemeenschap bestraft. Bronnen stellen dat de overheid geen actie onderneemt tegen plegers van geweld tegen seksuele minderheden. Het gebrek aan duidelijke gevallen van strafrechtelijke handhaving bezorgde Ethiopië de reputatie relatief veilig te zijn voor seksuele minderheden.
Een belangengroep geeft evenwel aan dat gerechtelijke dossiers niet toegankelijk zijn, zelfs niet voor onderzoekers met de nodige legitimatie. De meeste mensen uit de LGBTQ+-gemeenschap die incidenten meemaken, kiezen er volgens bronnen voor deze niet openbaar te maken. Dit uit angst voor stigmatisering en discriminatie. Vertegenwoordigers van twee LGBT-organisaties in Addis Abeba geven aan dat de wet bepaalt dat men op heterdaad betrapt moet worden, en dat er daarom in het geval van vermoedens vaak aanklachten verzonnen worden, zoals drugsbezit of verkrachting.
De algemene maatschappelijke houding ten opzichte van de LGBT-gemeenschap is sterk negatief. Ethiopiërs zijn doorgaans zeer religieus. Daardoor neemt het grootste deel van de bevolking de krachtige en uitgesproken oppositie van de kerk tegen de LGBTQI-gemeenschap over. Volgens USDoS is sprake van een hoge mate van maatschappelijke discriminatie tegen LGBT-personen, onder meer op het gebied van onderwijs, werkgelegenheid en toegang tot gezondheidszorg.
Bronnen wijzen voorts op de rol van sociale media in de stijging van geweld tegen de LGBT-gemeenschap. Sociale media fungeren als platvormen waarop gebruikers haat en geweld delen. Tegelijkertijd zorgen sociale media voor een groeiende blootstelling aan fysiek geweld. Informatie over LGBTQI+-personen wordt verspreid en gaat vaak gepaard met oproepen tot geweld, wat een grote invloed heeft op de bewegingsvrijheid en de veiligheid van deze personen. Ook conversietherapieën zijn een van de vormen van geweld waaraan LGBTQ+-personen worden blootgesteld, zonder dat ze beroep kunnen doen op bescherming van de staat.
Er is een gebrek aan belangenbehartiging door ngo’s en internationale organisaties. De LGBTQI+-gemeenschap in Ethiopië houdt een laag profiel aan. Niet alleen het sociale stigma maar ook de criminalisering van seksueel gedrag tussen personen van hetzelfde geslacht verhindert LGBT-personen open te zijn over hun seksuele geaardheid of genderidentiteit. Activisten binnen de gemeenschap maken melding van surveillance en vrezen voor hun veiligheid. Leden van de Ethiopische LGBT-gemeenschap die zich wel publiekelijk uitspreken, bevinden zich in het buitenland.
Er bestaan verschillende LGBT-organisaties in Ethiopië. De twee organisaties die Cedoca in november 2023 kon spreken, beperken hun activiteiten noodgedwongen tot online interactie. Ze werken onder meer rond gezondheid, internetveiligheid en preventie. Er zijn anno 2023 geen fysieke ontmoetingsplaatsen in de hoofdstad.
Politique de traitement
La politique définie par le commissaire général se fonde sur une analyse approfondie d’informations récentes et détaillées sur la situation générale dans le pays. Ces informations ont été recueillies de manière professionnelle auprès de diverses sources objectives, dont l’Agence de l’Union européenne pour l’asile (AUEA), le Haut-Commissariat aux réfugiés des Nations unies (HCR), des organisations internationales de défense des droits de l’homme, des organisations non gouvernementales, ainsi que la littérature spécialisée et les médias. Pour définir sa politique, le commissaire général ne se fonde donc pas exclusivement sur les COI Focus publiés sur le site du CGRA, qui ne traitent que de certains aspects particuliers de la situation du pays. Le fait qu’un COI Focus date d’un certain temps déjà ne signifie donc pas que la politique menée par le commissaire général ne soit plus d’actualité.
Pour examiner une demande d’asile, le commissaire général tient non seulement compte de la situation objective dans le pays d’origine à la date de la décision mais également de la situation individuelle et des circonstances personnelles du demandeur. Chaque demande d’asile est examinée au cas par cas. Le demandeur d’asile doit montrer de manière suffisamment concrète qu’il éprouve une crainte fondée de persécution ou court un risque réel d’atteintes graves. Il ne peut donc se contenter de renvoyer à la situation générale dans son pays mais doit également présenter des faits concrets et crédibles le concernant personnellement.
Pour ce pays, il n’y a pas une note de politique de traitement disponible sur le site Internet du CGRA.