Veiligheidssituatie

Français

Dit onderzoek maakt een stand van zaken op van de veiligheidssituatie in Colombia. Het richt zich in het bijzonder op de periode van augustus 2021 tot en met augustus 2022. Dit document is een update van de gelijknamige COI Focus van augustus 2021. Het onderzoek werd afgesloten op 22 september 2022.

De veiligheidssituatie tijdens het afgelopen referentiejaar werd onder andere beïnvloed door de nakende verkiezingen van maart en mei 2022. Hoewel de verkiezingen grotendeels zonder problemen verliepen werd de periode hiernaartoe door de MOE wel benoemd als het meest gewelddadige verkiezingsklimaat van het afgelopen decennium. De verkiezingen werden gewonnen door de linkse Gustavo Petro die begin augustus 2022 officieel aantrad als de nieuwe president van Colombia. Petro maakte in augustus 2022 onmiddellijk duidelijk onderhandelingen te willen opstarten met verschillende gewapende groeperingen van het land, waaronder het ELN, de dissidente groeperingen van het FARC en de Clan del Golfo. Hij ondernam hiertoe ook reeds de eerste stappen. 

Verschillende experten beschrijven de veiligheidssituatie in Colombia vandaag als een hybride situatie van conflict en georganiseerde misdaad. Volgens de FIP bevindt Colombia zich niet in een nieuwe oorlogscyclus of in een volledige heropleving van het geweld maar is de veiligheidssituatie de afgelopen jaren wel verslechterd. De gewapende groeperingen slaagden erin om tijdens de COVID-19-pandemie hun macht verder te consolideren en hun grip op hun territoria te versterken. Data tonen evenwel aan dat het aantal gewapende acties en confrontaties licht daalde tegenover 2020. Ook het aantal moorden op sociale leiders en ex-FARC-strijders daalde licht, in tegenstelling tot het totale aantal moorden. De impact op de bevolking door de acties van de gewapende groeperingen nam echter wel toe. Dit is grotendeels te wijten aan de toename van het gebruik van confinement door de gewapende groeperingen en gedwongen ontheemding. Ook maakten de gewapende groeperingen meer gebruik van sociale controle om de lokale bevolking aan zich te binden en ook het aantal rekruteringen van minderjarigen nam tijdens de pandemie toe. 

Gewapende groeperingen handelen ook steeds minder volgens een politieke ideologie, maar laten zich vooral leiden door winstbejag via de illegale economieën. Ze werken vaker via een horizontale organisatiestructuur en lokale afdelingen. Dit maakt een inschatting van hun gedrag moeilijker aangezien gedrag alsook allianties of vijandschappen met andere groeperingen kunnen verschillen al naargelang het gebied. Daarnaast doen ze ook steeds meer beroep op huurmoordenaars waardoor het moeilijker is de verantwoordelijken van de aanslagen en moorden aan te wijzen. 

Tussen 2017 en 2021 concentreerde 74 % van de gewapende acties en confrontaties van de gewapende groeperingen zich in vijf departementen: Norte de Santander, Arauca, Antioquia, Cauca en Nariño. In 2018 ging het nog om 64 % van de gewapende acties en in 2021 steeg dit tot 77 %, voor deze vijf departementen. Daarnaast zijn er een aantal regio’s waar de  veiligheidsomstandigheden tijdens de afgelopen referentieperiode verslechterden. Dit is onder andere het geval in regio's zoals Chocó, Putumayo en Valle del Cauca, waar de gewapende acties toenamen. Eveneens kon voor 2021 en de eerste helft van 2022 worden vastgesteld dat het geweld door niet-statelijke gewapende groeperingen en criminele organisaties, net zoals in voorgaande jaren, vooral de mensen in afgelegen rurale gebieden treft waar ook een beperkte aanwezigheid van de staat is en waar het multidimensionale armoedecijfer meestal hoger is. In deze gebieden zijn de meerderheid van de inwoners van inheemse origine, Afro-afstammelingen en boeren. Het geweld en de gevolgen ervan zijn ook aanwezig in stedelijke gebieden zoals Buenaventura, Cali en Quibdó of in gemeentelijke hoofdsteden zoals Santander de Quilichao in het departement Cauca. Het risico voor de plaatselijke bevolking stijgt ook volgens de verschillende geraadpleegde bronnen in die gebieden waar zich een territoriaal geschil afspeelt tussen verschillende gewapende groeperingen. Op die plaatsen waar een gewapende groepering exclusieve invloed heeft is het geweld ten aanzien van de plaatselijke bevolking beduidend lager.

Colombia werd tijdens de afgelopen referentieperiode ook nog steeds geconfronteerd met een hoge instroom van Venezolaanse migranten. Hoewel de Colombiaanse autoriteiten een duidelijk kader ontwikkelden voor het aanvragen van een verblijfsvergunning, stelt de instroom van de vluchtelingen de maatschappij voor bijkomende uitdagingen. Uit een recent ICG-rapport blijkt ook dat de Venezolanen zich in Colombia vaak in een precaire situatie bevinden en hierdoor een makkelijk doelwit zijn voor rekrutering en uitbuiting door de verschillende gewapende groeperingen.

Politique de traitement

La politique définie par le commissaire général se fonde sur une analyse approfondie d’informations récentes et détaillées sur la situation générale dans le pays. Ces informations ont été recueillies de manière professionnelle auprès de diverses sources objectives, dont le Bureau européen d’appui en matière d’asile, le Haut-Commissariat aux réfugiés des Nations unies, des organisations internationales de défense des droits de l’homme, des organisations non gouvernementales, ainsi que la littérature spécialisée et les médias. Pour définir sa politique, le commissaire général ne se fonde donc pas exclusivement sur les COI Focus publiés sur le site du CGRA, qui ne traitent que de certains aspects particuliers de la situation du pays. Le fait qu’un COI Focus date d’un certain temps déjà ne signifie donc pas que la politique menée par le commissaire général ne soit plus d’actualité. 

Pour examiner une demande d’asile, le commissaire général tient non seulement compte de la situation objective dans le pays d’origine à la date de la décision mais également de la situation individuelle et des circonstances personnelles du demandeur. Chaque demande d’asile est examinée au cas par cas. Le demandeur d’asile doit montrer de manière suffisamment concrète qu’il éprouve une crainte fondée de persécution ou court un risque réel d’atteintes graves. Il ne peut donc se contenter de renvoyer à la situation générale dans son pays mais doit également présenter des faits concrets et crédibles le concernant personnellement.

Pour ce pays, il n’y a pas une note de politique de traitement disponible sur le site web.

Land: 
Colombie